Dom pasywny a energooszczędny – czym się różnią?
Zarówno domy pasywne, jak i domy energooszczędne wykazują obniżone zapotrzebowanie energetyczne w porównaniu do tradycyjnego budownictwa. Sprawdź, czym cechuje się dom pasywny, a czym energooszczędny, który z nich lepiej sprawdzi się w polskich warunkach klimatycznych oraz jakie są koszty budowy obu rodzajów domów.
Dom pasywny a energooszczędny – podstawowe różnice
Energooszczędny dom to budynek, który cechuje obniżone (w stosunku do standardowych) zapotrzebowanie na energię (zarówno na ciepłą wodę użytkową, jak i ogrzewanie domu). Wiąże się to z podwyższonym poziomem szczelności i lepszą izolacją. Ta definicja dotyczy również domu pasywnego, jednak w tym drugim przypadku zapotrzebowanie energetyczne budynku jest jeszcze niższe.
Zapotrzebowanie energetyczne budynku
Kryterium klasyfikacji domów o obniżonym zapotrzebowaniu energetycznym bierze pod uwagę energię potrzebną do ogrzania budynku. W przypadku domów energooszczędnych parametr ten wynosi ≤70 kWh na m2 na rok, natomiast domy pasywne mogą zużywać maksymalnie ≤15 kWh na m2 na rok.
Instalacja grzewcza domu
Parametry domu pasywnego pozwalają na niemal całkowitą rezygnację z instalacji grzewczej – funkcję tę przejmuje system rekuperacji i wentylacji z nagrzewnicą (może ona wykorzystywać energię elektryczną lub pompę ciepła). W przypadku domu energooszczędnego parametry izolacyjności, szczelności i ochrony przed ucieczką ciepła są również bardzo dobre, jednak mimo to konieczne jest wykorzystanie instalacji grzewczej, oczywiście o mniejszej mocy niż w przypadku zwykłych domów. Ogrzewanie może być wodne podłogowe lub grzejnikowe (na przykład kocioł gazowy kondensacyjny, pompa ciepła etc.), ale również elektryczne (panele grzewcze, grzejniki, podłogówka i in.).
Konstrukcja bryły budynku
Dom pasywny musi cechować się zwartą bryłą pozbawioną wykuszy, balkonów i innych elementów stanowiących ewentualne mostki cieplne. Dach powinien być dwuspadowy lub płaski. Nie może być garażu wbudowanego w konstrukcję budynku. Dom energooszczędny może być trochę bardziej rozbudowany, jednak należy pamiętać, że będzie się to wiązać z trudniejszym jego ociepleniem i uszczelnieniem budynku.
Okna w domu ekologicznym
W obydwu przypadkach (i w domu energooszczędnym i pasywnym) jak najwięcej przeszkleń powinno znajdować się od strony południowej, natomiast od północy należy umieszczać ich jak najmniej (a najlepiej wcale). Okna w domach energooszczędnych i pasywnych muszą cechować się jak najniższym współczynnikiem przenikania ciepła. Według prawa, w przypadku energooszczędnych domów wartość ta może wynosić maksymalnie 0,9 W/(m2xK), natomiast w domach pasywnych – najwyżej 0,8 W/(m2xK). Konieczne jest także zastosowanie odpowiednich osłon okiennych (na przykład w postaci rolet), które uchronią budynek przed wychładzaniem w nocy i przegrzewaniem w bardziej słoneczne dni.
Ocieplenie takiego budynku
Domy energooszczędne muszą posiadać grubą warstwę ocieplającą – ściany zewnętrzne powinny mieć współczynnik przenikania ciepła maksymalnie 0,20 W/(m2xK), natomiast domy pasywne 0,15 W/(m2xK). Do ocieplania najczęściej wykorzystuje się styropian i wełnę mineralną, ale także nowocześniejsze materiały, takie jak styropian grafitowy.
Rozkład pomieszczeń w domu
Ustawienie okien wymusza lokalizację pomieszczeń dziennych (salon, jadalnia etc.) od południa, a pomieszczeń niewymagających oświetlenia okiennego (ciągi komunikacyjne, wnętrza gospodarcze) – od północy. Taki układ jest pożądany zarówno w domu energooszczędnym, jak i pasywnym (jednak ten drugi wymaga ściślejszego przestrzegania tej zasady).
Dom pasywny a dom energooszczędny – który sprawdzi się lepiej w polskich realiach?
Fot. Fotowoltaika to efektywne, ekologiczne rozwiązanie zarówno do domu pasywnego, jak i ekologicznego.
Dom energooszczędny a pasywny – porównanie kosztów budowy
Koszty budowy domu energooszczędnego lub pasywnego są wyższe niż w przypadku standardowego budownictwa. Oczywiście wszystko zależy od projektu, wykorzystanych materiałów i dobranych instalacji, jednak generalnie można założyć, że jeżeli ten sam budynek wykonany w technologii tradycyjnej kosztuje X, jego energooszczędny wariant będzie droższy o około 20-30%, a pasywny – nawet 50%. Przykładowo, jeżeli dom o powierzchni 100 m2 kosztuje 300 tys. zł, to w wersji energooszczędnej będzie kosztował około 350-400 tys. zł, a w pasywnej nawet 450 tys. Wiąże się to między innymi z koniecznością zastosowania innych metod ogrzewania (na przykład pompy ciepła do wody użytkowej) w budynkach pasywnych. Warto jednak pamiętać, że domy energooszczędne i pasywne są znacznie tańsze w eksploatacji, dzięki czemu inwestycja po jakimś czasie się zwraca (choć w przypadku tych drugich ten czas jest bardzo długi i niektórzy w ogóle kwestionują argument zwrotu kosztów jako decydujący o budowie domu w technologii pasywnej).
Co warto zainstalować w domu energooszczędnym oraz pasywnym?
Zarówno energooszczędne domy, jak i pasywne budynki świetnie współpracują z nowoczesnymi metodami zarządzania energią i ekologicznymi sposobami pozyskiwania prądu. Dlatego warto rozważyć montaż zielonych źródeł prądu i ciepła (na przykład instalacji fotowoltaicznej, wiatraków, pomp ciepła czy kolektorów słonecznych), a także systemu automatyki budynkowej, który dodatkowo pomoże ograniczyć zużycie energii (m.in. poprzez regulację oświetlenia, optymalizację ogrzewania czy odpowiednie ustawienie parametrów pracy urządzeń AGD).
***
Domy energooszczędne i pasywne różnią się konstrukcją, ceną budowy oraz kosztami eksploatacji, jednak pod wieloma względami są do siebie podobne – przede wszystkim stanowią ekologiczną, oszczędną i nowoczesną alternatywę dla tradycyjnego budownictwa.
Zobacz też wpis o energooszczędnych stodołach: Dom jak stodoła – czym się różni od klasycznego? >>
***
To, jakie okna do domu wybrać, warto ustalić (szczególnie pod kątem parametrów technicznych) z autorem projektu domu, ale także z projektantem wnętrz, który pomoże podjąć tę decyzję w kontekście aranżacyjnym. Jeśli szukasz inspiracji, obejrzyj nasze realizacje >>
